Okres Narodzenia. Pańskiego

25 grudnia – Uroczystość Narodzenia Pańskiego. Najstarszą wzmiankę o świętowaniu 25 grudnia jako dnia narodzin Zbawiciela odnajdujemy w Chronografie Furiusa Dionizjusa Filokalusa (354 r.) . Przyjmuje się jednak, że datę Natale Domini przyjęto jeszcze za czasów Konstantyna Wielkiego – ok. 311 lub 324 r. Oczywiście, dzień 25 grudnia nie jest historycznym dniem narodzin Jezusa Chrystusa, a tylko umownym. Tego bowiem dnia w cesarstwie rzymskim świętowano narodziny Niezwyciężonego Słońca (Natale Solis Invicti). Dla chrześcijan to Chrystus był słońcem sprawiedliwości (por. Mal 3, 20), światłością świata (por. J 8, 12) i światłością na oświecenie pogan (por. Łk 2, 32). Dlatego pogańskiemu mitowi Kościół przeciwstawił Jezusa Chrystusa, prawdziwe Słońce, które nie zna zachodu. Także sam rok narodzenia Pana nie jest dokładnie znany. Wprawdzie naszą erę liczymy od narodzin Chrystusa, to jednak wiadomo, że popełniono kiedyś błąd w obliczeniach. Mnich Dionizjusz Exiguus (VI w.), podając rok 753 od założenia Rzymu jako czas narodzin Zbawiciela, po prostu pomylił się o kilka lat. Współcześnie zatem przyjmuje się, że Chrystus przyszedł na świat między 7 a 5 rokiem przed naszą erą.  W liturgii Narodzenia Pańskiego sprawuje się trzy Msze św. Pierwsza – Pasterka (Missa in nocta – Msza w nocy) nawiązuje do Mszy św., którą sprawował od V w. papież w Bazylice Matki Bożej Większej w Rzymie. Drugą Następca św. Piotra odprawiał dla swojego dworu o świcie (Missa in aurora) w kościele św. Anastazji. Wreszcie trzecią celebrował dla wiernych ok. godz. 9.00 rano (Missa in die) . Owe trzy formularze znalazły się w sakramentarzach papieskich i przetrwały w liturgii do naszych czasów. Od IX w. w owych trzech Mszach św. wdziano potrójne narodzenie Chrystusa: z Boga Ojca przed czasem, z Maryi Dziewicy w Betlejem i w sercach ludzi przez wiarę. W 615 r. Boże Narodzenie otrzymało oktawę (25 grudnia – 1 stycznia) .

26 grudnia – św. Szczepana, pierwszego męczennika. Był diakonem. O jego męczeństwie (ok. 36 r.) wspominają Dzieje Apostolskie ( Dz 7, 54-60). Kult Świętego jest znany w Kościele od IV w. Kościół umyślnie umieścił wspomnienie Męczennika zaraz po Narodzeniu Pańskim, ukazując, w jaki sposób miłości Boga posuniętej aż do żłóbka wychodzi naprzeciw miłość człowieka posunięta aż do śmierci męczeńskiej. Relikwie Świętego odnalezione w 415 r. przeniesiono do Jerozolimy, potem do Konstantynopola, skąd trafiły do Wiecznego Miasta (VI w.).

27 grudnia – św. Jana Ewangelisty. Był najmłodszym Apostołem i jako jedyny nie zginął śmiercią męczeńską, chociaż nie ominęły go różne tortury (np. wrzucenie do wrzącego oleju). Odszedł po nagrodę do Pana ok. 100 r., jego ciało złożono w Efezie. Istnienie grobu Świętego potwierdzają biskup Efezu Polikrates (w 191 r.), papież Celestyn I (w 431 r.), a także współczesne wykopaliska archeologiczne. We wspomnienie św. Jana w kościołach jest błogosławione wino. Upamiętnia to legendę z VI w., wg której Ewangelista miał wypić bez żadnej szkody dla siebie zatrute wino. 

28 grudnia – Świętych Młodzianków. W czwarty dzień oktawy wspominamy Dzieci pomordowane za czasów króla Heroda (37-4 przed Chr.), o których wspomina Ewangelista Mateusz (2, 16-18). Według biblistów, męczeńską śmierć poniosło ok. 50 chłopców. O żywym kulcie Młodzianków wspomina św. Ireneusz (+ 202 r.), św. Cyprian (+258 r.), a także Calendarium z Kartaginy (505 r.). Młodziankowie są czczeni jako flores martyrum – pierwiosnki męczeństwa, które nie oddały życia za Jezusa, ale niewątpliwie z Jego powodu.